I dag d. 8. februar er det en måned siden at Bowies ”Blackstar” udkom. Det skete på kunstnerens fødselsdag d. 8. januar. Med perfekt timing blev et sort rock-rekviem født, og 2 dage, d. 10 januar, forlod David Bowie os med en gigantisk musikalsk arv. Med lyd og lyrik, blev lytterne præsenteret for et mørkt og magisk musikunivers, og mange havde nok ikke nået at nærlytte værket før David Bowie, helt uforudset, forlod verden…
Beginning of the end
Albummet starter med titelnummeret, og før jeg går i gang med detaljerne, kan jeg allerede fortælle at jeg ALDRIG har hørt noget musik lyde som dette! En melodiløs klangflade af dissonerende toner fader hurtigt op, og rytme antydes i virvaret af de mærkelige toner. Så kommer en computerkomponeret rytme, der er en blanding mellem en rockrytme og en begravelsesmarch, hvor Bowies klagende vokal med det samme går i gang.
Lige når vokalen kommer på, er man klar over at dette er så langt fra et feel good rocknummer som det overhovedet kan være. Det lyder som om man er i en grotte med syngende spøgelser som har omringet én, og vil fortælle dig en historie…dybt fra Bowies sjæl.
Nummeret kører i et godt stykke tid før omkvædet bliver sunget. Nummeret skifter karakter midtvejs, og Bowie synger en melodi op ad akkorder der minder om Queens ”The Miracle”, men melodien tager en helt andet retning, og det er som at tæppet bliver trukket væk under én. Som respons på vokalfraserne, dukker der effektvokallyde op omkring den med bl.a. ordene ”I´m a Blackstar” “I´m not a White Star”…I´m the Blackest Star” og det er næsten som at se en psykologisk gyser uden billeder. Mod slutningen bliver rytmen helt straight uden fills, og til sidst går der lidt freejazz i blæserne, mens antal af trommeslag reduceres til ingenting.
Andet nummer på albummet blev udgivet digitalt d.10. november 2014 i en alternativ version, og det er fantastisk at høre det i kontekst på dette afsluttende album. ” Tis a Pity She Was a Whore ” hedder det, og er nok ét af de mest harmonisk abstrakte rocknumre nogensinde. Dog får Bowie det til at lyde iørefaldende ved at have simple elementer i keyboard, bas og en simpel rytme fra trommerne der holdes hele vejen gennem nummeret.
Som den vestlige kompositionsmusik i 60´erne, hvor man kan nævne Ligeti, Penderecki, Lutoslawski og mange andre, har vi i nummeret blæsere der smelter sammen til én klang i et polytempisk og polytonalt univers. Dette ligger henover en simpel rytme med almindelige tonale keyboardakkorder. Det bliver ikke mere udtryksfuldt end dette!
”I´m in Heaven” synger Bowie i 3. nummer ”Lazarus”, og under omstændighederne løber det én koldt ned af ryggen. Måske ydermere på grund af at nummeret lyder som Georges Michaels nummer ”Older”, bare i et endnu langsommere tempo…og med en tekst og en stemning der er mere nærdøds-agtig, end bare at være ”older”. Nummeret har reminiscens af, det også vellykkede Bowie-nummer, ”Slip Away” fra albummet ”Heathen” fra 2002. ”Lazarus” har også lidt Depeche Mode i dets simple tekstur og de naive, men effektive, guitarmelodier. Guitaren vokser i volumen hen i mod slutningen, og bliver temmelig voldsom i lydbilledet, og får det sidste ord på side 1 af vinylen.
Musikalsk overflødighedshorn
Der er mange spændende udtryk på banen på resten af albummet, f.eks. heavy metal-agtig guitarriffs i ”Sue (Or in a Season of Crime)”. Dertil dystopisk lydende reggae-stil med lavt klingende mandekor i ”Girl Loves Me”, som har clusterakkorder mod slutningen, som gør det til et yderst dissonerende og mærkeligt reggae-nummer. Så er der en eminent saxofonsolo i ”Dollar Days”, et nummer der går direkte over i sidste nummer ”I Can’t Give Everything Away”.
Dette nummer er en perfekt afslutning på albummet. Det har både ro og mærkelige humørudsving på én gang. Med en Sting-agtig akkompagnementsstil, kører nummeret uproblematisk fremad, og Bowie synger med velklingende lave toner som hopper lidt op i diskantlejet når omkvædet kommer. Med sax-solo, og også en semivirtuos guitarsolo, har vi fået det hele med, og Bowie kan værdigt sige farvel.
Cover art
Alt i dette værk skriger til himlen om et mesterværk. Der er mange ting i lyrikken der ikke er skåret ud i pap, men det er der til gengæld på coveret; her er en stjerne skåret i sort karton! Når man tager vinylpladen ud, er der endnu mere sort i bunden af det sorte papcover…man kan også komme til at lægge tekstbogen ind i coveret med den udskårede stjerne, og her bliver det til en sort stjerne hvor man kigger ind i på et billede af David Bowie iført bandage i ansigtet og knapper i stedet for øjne. Ganske uhyggeligt.
Det kan lyde som om at dette værk er sort på sort, og det er det bogstavligt også i tekstbogen. Her er teksten trykt med forskelligt tekstdesign på hver side med glans-sort på sort papir, og man kan kun læse det når man fanger lys fra den rette vinkel. Alle numrene har hver især sit eget grafisk design, og nummeret ”Tis a Pity She Was a Whore” har ordene sat som stjernekonstellationer.
Lyrik
Bowie er én af de sangskrivere som ofte har definerede temaer i sine koncepter. Men selvom der er titler og temaer, er der også ting der står mellem linjerne, eller direkte uforklarlige.
De første sætninger på albummet er allerede et mysterium. Nogle mener af ”Villa of Ormen” er synonym med graven, mens andre har hævdet, at selve sangen handler om Islamisk Stat. Der ligger nok mange ting gemt i teksten, som fra nu af og frem i tiden vil blive tolket. Udtrykket er i hvert fald i orden, og billedskabende og dystert er det i hvert fald;
In the villa of Ormen, in the villa of Ormen
Stands a solitary candle, In the centre of it all, in the centre of it all
Your eyes
On the day of execution, on the day of execution Only women kneel and smile,
At the centre of it all, at the centre of it all
Your eyes, your eyes
I videoen til ”Blackstar” er der billedsymbolik til den helt stor guldmedalje, og denne dystre lille film har nok ikke set sine sidste dage. Videoen er i sig selv et lille mesterværk, og der vil nok komme mange tolkninger på den i fremtiden.
I det sidste nummer ”I Can’t Give Everything Away”, er det er en mere simpel og venlig tekst som ikke er så kryptisk, at man skal have de store fortolkningsbriller på, men ganske fine beskrivende selvreflekterende ord;
Seeing more and feeling less
Saying no but meaning yes
This is all I ever meant
That’s the message that I sent
I can’t give everything
I can’t give everything
I can’t give everything Away
Memorabel milepæl
Som rockmusiker man skal passe på med at bevæge sig ind på denne musikstil og prøve at lave noget lignende. Med usandsynligt musikalsk overskud og topproduktion, er ”Blackstar” som en uovervindelig kraft man er op i mod…måske som at påtage sig rollen som original symfoniker efter Beethovens niende.
Bowie har sat et sort punktum for sin utrolige karriere, og det er blevet gjort ekstremt overbevisende, og albummet bliver nok aldrig glemt. Som altid har Bowie fundet nye måder at synge på, og der er utallige fraser på albummet som printer sig ind i ens musikalske bevidsthed. Dertil også de elektroniske effekter på vokalen, som er fantastisk godt komponeret ind i sangene som prikken over I ´et.
Også blandingen mellem elektroniske lyde og akustiske instrumenter smelter sammen, og går op i en højere enhed på dette album. Alle numrene har noget ekstraordinært at byde på, nogle mere end andre, og det eneste jeg savner når den er færdig er, at den skal begynde igen. Med 7 sange der har alt at byde på, slutter albummet medordene ”I Can’t Give Everything Away” og David Robert Jones, alias David Bowie forlader os hermed for altid.
Mesterværk !
Black Star
Udkom den 8.01.2016 Via Columbia Records
Numre:
1. Blackstar
2. Tis a Pity She Was a Whore
3. Lazarus
4. Sue (Or in a Season of Crime)
5. Girl Loves Me
6. Dollar Days
7. I Can’t Give Everything Away
Lineup udvalgte;
David Bowie: sang og akustisk guitar.
Donny McCaslin: flute, saxophone, woodwinds
Tony Visconti: Strings
Ben Monder: guitar
Jason Lindner: piano, organ, keyboards
Tim Lefebvre: bass
Mark Guiliana: drums, percussion
Produceret af David Bowie og Tony Visconti
Skriv et svar